Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi Północ w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2024 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w W. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Protokolant:	Sędzia Marcin Bik Oliwia Dyoniziak

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy D. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddziałowi w W.

o zasiłek chorobowy

na skutek odwołania D. W.

od decyzji z dnia 28 listopada 2023 r. znak (...) - (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującej D. W. prawo do zasiłku chorobowego za okres od dnia 31 lipca 2023 r. do dnia 29 sierpnia 2023 r. oraz uchyla zobowiązanie do zwrotu pobranego zasiłku wraz z odsetkami uznając, że nie było to świadczenie nienależne.

Sygn. akt VI U 18/24

UZASADNIENIE

W dniu 2 stycznia 2024 D. W. wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W. z dnia 11 grudnia 2023 r. nr (...) w przedmiocie odmowy prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 31 lipca 2023r. do dnia 29 sierpnia 2023 r. i zobowiązania do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego wraz z odsetkami w łącznej kwocie 6 260,99 zł. W uzasadnieniu odwołująca się wskazała, że organ rentowy podjął decyzję bez przeprowadzenia wyczerpującego postępowania dowodowego. Wskazała, że cierpiała na zaburzenia adaptacyjne o typie depresyjnym i lękowym, a psychiatra nie stwierdził przeciwskazań do wyjazdu zagranicznego jako formy wypoczynku. Wręcz przeciwnie lekarza prowadzący uznał, że przyspieszy jej rekonwalescencję i poprawi stan psychiczny (odwołanie k. 2 - 2v).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu wskazał, że odwołująca się przebywała na wyjeździe zagranicznym w okresie wystawionego zwolnienia lekarskiego, zatem niezgodnie z celem wykorzystywała zwolnienie lekarskie. W tym stanie sprawy decyzja jest prawidłowa i brak jest podstaw do jej uchylenia lub zmiany (odpowiedź na odwołanie k. 4-4v).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca się zatrudniona jest w (...) Bank (...) S.A. w W.. Jeszcze w styczniu 2023 r. odwołująca się wraz z rodziną wykupiła wycieczkę zagraniczną i wpłaciła zaliczkę (zeznania odwołującej się k. 18 - 18v e - protokół (...) (...)

Od 6 maja 2023 r. rozpoczęła leczenie się w Centrum (...). W okresie od 8 maja 2023r. do dnia 29 sierpnia 2023 r. odwołująca się pozostawała niezdolna do pracy z przyczyn psychiatrycznych. Rozpoznano u niej zaburzenia adaptacyjne - reakcję mieszaną o typie depresyjnym i lękowym. Podczas wizyty w dniu 31 lipca 2023 r. lekarz został poinformowany przez odwołującą się o planowanym na okres od 2 sierpnia 2023 r. do 14 sierpnia 2023 r. wyjedzie zagranicznym z rodziną. Przedłużając zwolnienie lekarskie, lekarz nie stwierdził przeciwskazań do wyjazdu zagranicznego w planowanym terminie. Wydał zaświadczenie lekarskie, w którym stwierdził, że w jego ocenie pozostanie bez opieki rodziny przez okres 12 dni, biorąc pod uwagę aktualnie niestabilny stan psychiczny, mogłoby pogorszyć rokowanie co do poprawy jej stanu psychicznego. Odwołująca konsultowała się też z prawnikiem czy może wyjechać podczas zwolnienia lekarskiego. Zakład pracy wypłacił jej zasiłek chorobowy za okres objęty zwolnieniem lekarskim (zaświadczenie lekarskie k. 3; zeznania odwołującej się k. 18 - 18v e - protokół (...) (...)

W okresie od 2 sierpnia 2023 r. do 14 sierpnia 2023 r. odbyła podróż zagraniczną o charakterze wypoczynkowym razem z mężem i dziećmi. Odwołująca się poinformowała jednocześnie organ rentowy o podróży zagranicznej i czasie jej trwania oraz miejscu pobytu (pismo datowane na 1.08.2023 r. z prezentatą ZUS 2.08.2023 r. - akta rentowe k. 5).

Decyzją z dnia 28 listopada 2023 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W. odmówił odwołującej się prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 31 lipca 2023 r. do dnia 29 sierpnia 2023 r. i zobowiązał do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w łącznej kwocie 6 260,99 zł. W uzasadnieniu organ wskazał, że odwołująca się odbyła podróż zagraniczną w okresie objętym zwolnieniem lekarskim przez co należało uznacie wykorzystywała zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem (decyzja - akta rentowe).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, aktach rentowych oraz na podstawie zeznań odwołującej się k. 18 - 18v e - protokół (...) (...). Autentyczności dokumentów złożonych do akt sprawy żadna ze stron nie kwestionowała toteż Sąd uznał je za pełnowartościowy materiał dowodowy. Zeznania odwołującej nie wzbudziły zastrzeżeń co do wiarygodności, w szczególności, że znajdowały potwierdzenie w dowodach z dokumentów, np. co do konsultowania wyjazdu wakacyjnego z lekarzem psychiatrą (zaświadczenie), poinformowania ZUS o wyjeździe (pismo do ZUS).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jako uzasadnione zasługiwało na uwzględnienie

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 2780) ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Zaskarżona decyzją z dnia 10 października 2022 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. uznał, że odwołująca się wykorzystywała zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem i zobowiązał odwołująca się do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego za okres od dnia 31 lipca 2023 r. do dnia 29 sierpnia 2023 r. i zobowiązał do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w łącznej kwocie 6 260,99 zł.

Osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych (np. emeryturę, rentę, zasiłek, świadczenie) zasadniczo jest zobowiązana do jego zwrotu. Zasady, na których odbywa się zwrot takich świadczeń zostały określone w art. 84 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (test jedn. Dz.U. z 2024 r., poz. 497). Zgodnie z ww. przepisem osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11. Przepisy te znajdują zastosowanie nie tylko do nienależnie pobranych świadczeń wypłaconych przez ZUS, ale stosuje się je odpowiednio również do świadczeń wypłaconych bezpośrednio przez płatnika składek.

Za nienależnie świadczenie uważa się:

1.  świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2.  świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Obowiązek zwrotu obciąża więc tego kto przyjął w złej wierze świadczenie, wiedząc że mu się nie należało (wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2022 r. sygn. II USKP 156/21).

Wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego celem określić można jako zachowanie, które w powszechnym odczuciu jest nieodpowiednie dla osoby chorej i może nasuwać wątpliwości co do rzeczywistego stanu jej zdrowia. Wykonywanie jakichkolwiek czynności mogących przedłużyć okres dochodzenia do zdrowia i niezdolności do służby stanowi jest wykorzystywaniem zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem o ile mają one cel zarobkowy lub utrudniają rekonwalescencję o leczenie (por. wyrok SN z dnia 14 grudnia 2005 r. sygn. akt III UK 120/05 z dnia 16 listopada 2000 zł sygn.. akt I PKN 44/00). Celem zwolnienia od pracy jest zaś odzyskanie przez ubezpieczonego zdolności do pracy. W jego osiągnięciu przeszkodą może być właśnie zarówno wykonywanie pracy zarobkowej (co przesądził ustawodawca), jak i inne zachowania ubezpieczonego utrudniające proces leczenia i rekonwalescencję ( por. wyrok SN z dnia 14 grudnia 2005 r., III UK 120/05, OSNP 2006, nr 21-22, poz. 338; wyrok SN z dnia 6 grudnia 1978 r., II URN 130/78). Za zachowania niezgodne z celem zwolnienia uznać można zatem podejmowanie działań, których chory powinien unikać, nieprzestrzeganie wskazań lekarskich, a także wykorzystywanie tego zwolnienia dla innych celów niż leczenie.

W realiach niniejszej sprawy nie może być mowy o nieprzestrzeganiu wskazań lekarskich przez odwołująca się. Lekarz psychiatra został poinformowany o planowanym wyjeździe i nie znalazł przeciwskazań do obycia przez nią podróży zagranicznej z rodziną o charakterze wypoczynkowym. Co więcej uznał, że jej stan psychiczny jest niestabilny i to pozostanie w domu bez opieki rodziny wpłynęłoby negatywnie na jej powrót do zdrowia i przedłużyło rekonwalescencję. Odwołująca się sama poinformowała ZUS o wyjeździe, pozostając w przekonaniu, że postępuje prawidłowo i nie narusza przepisów ustawy zasiłkowej. Jak już wspomniano celem zwolnienia lekarskiego, jest zatem przede wszystkim odzyskanie zdrowia i zdolności do pracy i taki cel, w ocenie Sądu miała odbyta podróż zagraniczna. Kwestia tego czy podróż zagraniczna w czasie zwolnienia lekarskiego jest dozwolona czy wręcz przeciwnie zależy od konkretnego przypadku. Niejednokrotnie jednak przy tego rodzaju schorzeniach na jakie cierpiała odwołująca się odpoczynek psychiczny jest wskazany, a taki odpoczynek miała w otoczeniu najbliższych. Więcej korzyści zdrowotnych dała jej podróż z rodziną, niż pozostanie w kraju bez ich opieki. Z materiału dowodowego oraz zasad logiki i doświadczenia życiowego wyraźnie wynika, że udanie się z rodziną na wypoczynek było w niniejszym przypadku uzasadnione, a pozostanie odwołującej – cierpiącej na zaburzenia psychiczne – samej w domu, podczas gdy jej rodzina wypoczywałaby na urlopie, mogłoby wpłynąć negatywnie na jej stan zdrowia. Nie można bowiem odmówić prawdziwości twierdzeniu, że samotny pobyt w domu, podczas sezonu urlopowego, bez rodziny (kiedy ta korzysta z zagranicznego wypoczynku) może powodować poczucie tęsknoty, niepewności, martwienia się o losy rodziny, a także szereg innych negatywnych odczuć.

Niezdolność do pracy nie oznacza odmowy prawa do wypoczynku, czy wyjazdu poza miejsce zamieszkania. Zwolnienie lekarskie zaświadcza, że dana osoba nie jest zdolna wykonywać swoich obowiązków zawodowych w danym okresie, a nie, że należy taką osobę izolować i nie może ona wykonywać żadnych czynności z wyjątkiem przebywania w miejscu zamieszkania. Oczywiście istnieją przypadki, które uzasadniają, że ubezpieczony nie będzie podejmował szeregu „normalnych” aktywności. Z całą pewnością jednak nie jest tak w tym przypadku.

Odwołująca nadto sama zachowała się w pełni legalnie i przejrzyście, informując organ o zmianie swojego miejsca pobytu w danym okresie, czego by zapewne nie uczyniła chcąc pobrać nienależne świadczenie.

Mając powyższe na uwadze Sąd zmienił zaskarżoną decyzje i zwolnił odwołująca się z obowiązku zwrotu zasiłku chorobowego za okres od dnia 31 lipca 2023 r. do dnia 29 sierpnia 2023 r. oraz uchylił zobowiązanie do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w łącznej kwocie 6 260,99 zł wraz z odsetkami.

Mając na uwadze powyższe Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.