Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi Północ w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2024 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w W. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Protokolant:	Sędzia Marcin Bik Oliwia Dyoniziak

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy G. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w W.

o zasiłek pogrzebowy

na skutek odwołania G. P. od decyzji z dnia 27 listopada 2023 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, ze przyznaje odwołującemu G. P. prawo do zasiłku pogrzebowego po zmarłej w dniu 8 listopada 2022 roku I. O..

Sygn. akt: VI U 6/24

UZASADNIENIE

W dniu 21 grudnia 2023 r. Odwołujący się G. P. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 27 listopada 2023 r. znak sprawy (...) w przedmiocie odmowy prawa do zasiłku pogrzebowego. W uzasadnieniu wskazał, że jego siostra mieszkała w Stanach Zjednoczonych, gdzie zmarła 8 listopada 2022 r. Możliwość sprawdzenia jej prochów do Polski i wyprawienia pogrzebu pojawiła się dopiero w październiku 2023 r. (odwołanie k.1).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania w całości. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że odwołujący się wystąpił z wnioskiem po upływie terminu 12 miesięcy od dnia śmierci i nie wskazał przyczyn usprawiedliwiających uchybienie terminowi. Prawo do świadczenia zatem wygasło (odpowiedź na odwołanie k. 2-2v).

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w niezmienionym kształcie. W dniu 3 września 2024 r. odwołujący się złożył pismo, w którym wskazał na okoliczności, które wpłynęły na przekroczenie terminu do złożenia wniosku (wniosek k. 10).

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 8 listopada 2022 r. w wieku 59 lat zmarła siostra odwołującego się. W dniu 28 listopada 2022 r. została skremowana. Na dzień zgonu, odwołujący się pozostawał w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę i podlegał ubezpieczeniu rentowemu (zaświadczenie o zatrudnieniu k. 6 - akta rentowe).

Zmarła od 2006 r. przebywała na terenie Stanów Zjednoczonych. Była po rozwodzie. Razem z nią zamieszkał jej syn M. O., a od 2013 r. zamieszkała z nimi także córka J. G.. M. O. zginął w wypadku samochodowym w 2019 r. i został pochowany w Polsce. Po śmierci I. O. tylko jej córka mogła zająć się sprowadzeniem prochów matki do Polski, ale sytuacja materialna nie pozwoliła jej na to przez długi czas. Rozwód, dochodzone alimenty a także sprzeciwy byłego męża co do podróży ich wspólnej córki do Polski opóźniały wyjazd. Dopiero w marcu 2023 r. pojawiła się finansowa możliwość sprowadzenia prochów do Polski (świadectwo zgonu k. 11 - 13 i k. 15; zeznania odwołującego się k. 19 - 20 e - protokół (...) (...)

W dniu 29 marca 2023 r. odwołujący się wystąpił do Starostwa w L. o zgodę na transport prochów siostry do Polski i zgodę taką otrzymał. Z przyczyn rodzinnych dopiero w październiku 2023 r. J. G. udało się kupić bilet do Polski, celem przewiezienia i pochowania prochów matki (oświadczenie k. 14; wniosek k. 16; zeznania odwołującego się k. 19 - 20 e - protokół (...) (...)

Prochy sprowadzone zostały do Polski w październiku 2023 r. Zakład (...) S.C. , na zlecenie odwołującego się, miał zająć się pogrzebem a następnie wnioskiem o zasiłek pogrzebowy. Pochówek odbył się 13 października 2023 r. na Cmentarzu Parafialnym w N., w grobie należącym do byłego męża siostry, obok ciała jej syna. Dopiero w dniu 9 listopada 2023 r. Zakład pogrzebowy poprosił o upoważnienie do reprezentowania przed ZUS oraz wskazał dokumenty niezbędne do złożenia wniosku (zeznania odwołującego się k. 19 - 20 e - protokół (...) (...)

W dniu 10 listopada 2023 r. do organu rentowego wpłynął wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego po zmarłej w dniu 8 listopada 2022 r. siostrze I. O.. Do wniosku dołączono upoważnienie dla zakładu (...) S.c. opatrzone datą 10 listopada 2023 r. oraz fakturę za usługę pogrzebową (wniosek - akta rentowe). Wniosek złożony został po upływie 12 miesięcy od śmierci siostry.

Decyzją z dnia 27 listopada 2023 r. znak sprawy (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. odmówił prawa do zasiłku pogrzebowego z uwagi na upływ czasu do jego wniesienia (decyzja - akta rentowe).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy, aktach rentowych oraz na podstawie zeznań odwołującego się k. 19 - 20 e - protokół (...) (...) Autentyczności i treści dokumentów zgromadzonych w aktach żadna ze stron nie kwestionowała toteż Sąd uznał je za pełnowartościowy materiał dowodowy.

S ąd zważył, co następuje:

Odwołanie jako uzasadnione zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturze i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu (Dz.U. z 2023, poz. 1251).

Zasiłek przysługuje: członkowi rodziny, pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, osobie obcej jeżeli pokryli koszty pogrzebu. Przy przyznawaniu zasiłku członkowie rodziny to: małżonek (wdowa i wdowiec), także pozostający w separacji orzeczonej wyrokiem sądu, rodzice, ojczym, macocha oraz osoba przysposabiająca, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione, dzieci przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, rodzeństwo, dziadkowie, wnuki, osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna ( vide art. 77 ust. 2 ustawy).

Zgodnie z obowiązującymi przepisami zasiłek pogrzebowy przysługuje po śmierci:

1.  ubezpieczonego;

2.  osoby pobierającej emeryturę lub rentę;

3.  osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania;

4.  członka rodziny osoby wymienionej w pkt 1 i 2. ( vide art. 77 ust 2 ustawy).

Zgodnie z art. 78 ust. 1 zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu.

Jak wynika z powyższych przepisów zwrot kosztów pochówku dotyczy ubezpieczonego (z tytułu zatrudnienia lub działalności) i obejmuje ryzyko śmierci (i kosztów pochówku) w okresie ubezpieczenia oraz po przejściu na emeryturę lub rentę oraz członków jego rodziny. Śmierć jest w tym przypadku zdarzeniem ubezpieczeniowym, którego skutkiem jest powstanie prawa do zasiłku pogrzebowego. Wynika to z charakteru ubezpieczeń emerytalnego i rentowych: jest się ubezpieczonym (z określonego tytułu, z obowiązkiem opłacenia składki) na wypadek śmierci własnej i jak w tym przypadku, członka rodziny.

Zgodnie z art. 81 ust. 1 powołanej ustawy prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje.

Zgodnie z ust. 2 ww. przepisu art. 81 jeżeli zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w terminie określonym w ust. 1 było niemożliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu. Dokumentem potwierdzającym okoliczności lub przyczyny, o których mowa w ust. 2, jest zaświadczenie Policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy potwierdzający zaistnienie okoliczności lub przyczyn uniemożliwiających zgłoszenie wniosku (ust. 3).

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 października 2010 r., sygnatura akt P 25/09, art. 81 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, w brzemieniu obowiązującym do dnia 21 maja 2009 r., w zakresie w jakim nie przewiduje innego zdarzenia, od którego rozpoczyna się bieg terminu do złożenia wniosku o zasiłek pogrzebowy niż śmierć osoby, po której zasiłek przysługuje, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji i art 67 Konstytucji. Wyrok ten legł właśnie u podstaw wprowadzenia ust. 2 ww. ustawy, który przewiduje inny dzień rozpoczęcia biegu 12 miesięcznego terminu niż dzień śmierci. Nowa regulacja objąć miała stany faktyczne, w których zorganizowanie pogrzebu w ciągu roku od dnia śmierci z przyczyn obiektywnych nie było możliwe, np. z uwagi na późniejsze odnalezienie ciała czy późniejsze zidentyfikowanie zwłok. Tym samym, o ile samo wyznaczenie początku biegu terminu od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje, generalnie nie budzi wątpliwości, to jednak z uwagi na różne wypadki losowe regulacja wcześniejsza była niekompletna. Taka regulacja prowadziła bowiem do niezgodnego z celem zasiłku pogrzebowego pozbawienia z reguły najbliższej rodziny środków rekompensujących wydatki poniesione w związku z pogrzebem bliskiej osoby.

Podobne rozważania poczynił chociażby Sąd Okręgowy w Elblągu w wyroku z dnia 4 grudnia 2009 r. w sprawie o sygn. akt IV Ua 25/09, wskazując że nie śmierć, ale moment w jakim stało się możliwe dokonanie czynności pogrzebowych otwiera drogę do dochodzenia przez wnioskodawcę zasiłku pogrzebowego.

Jak wynika z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego organizacją pogrzebu zajmował się odwołujący się, jako brat zmarłej. Na dzień jej śmierci był osobą ubezpieczoną, spełniał zatem wymogi określone przepisami, uprawniające do zwrotu kosztów pogrzebu. Co prawda śmierć jego siostra nastąpiła w dniu 8 listopada 2022 r., a z wnioskiem o wypłatę zasiłku pogrzebowego wystąpił dopiero w dniu 10 listopada 2023 r., ale nastąpiło to z przyczyn od niego niezależnych, który wykazał przed tutejszym Sądem. Sąd dał wiarę jego zeznaniom zarówno na temat organizacji pogrzebu w Polsce, nieporozumień w komunikacji z zakładem pogrzebowym w zakresie wystąpienia z wnioskiem i złożenia wymaganych dokumentów, ale także co do samych okoliczności związanych z wydłużonym czasem sprowadzenie prochów jego siostry do Polski. Pochówek odbył się 13 października 2023 r., zaś z wnioskiem odwołujący się wystąpił 10 listopada 2023 r. W tym czasie oczekiwał od zakładu pogrzebowego działania w jego imieniu przed organem rentowym, zgodnie z poczynionymi ustaleniami. Sam podjął działania w celu dostarczenia niezbędnych dokumentów niezwłocznie po uzyskaniu informacji z zakładu. Należy również zwrócić uwagę, że skoro do pochówku doszło w Polsce, to roczny termin należałoby liczyć od sprowadzenia tu prochów zmarłej, co nastąpiło z przyczyn niezależnych od brata zmarłej w dniu październiku 2023 r.

W tym stanie rzeczy, odwołujemy się przysługiwało prawo do zasiłku pogrzebowego.

Mając na względzie powyższe odmowa przyznania prawa do zasiłku pogrzebowego w tak ustalonych okolicznościach jest sprzeczna z istotą świadczenia. Sąd zmienił zatem zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu się prawo do zasiłku pogrzebowego po zmarłej w dniu 8 listopada 2022 r. I. O..

Z tych też przyczyn na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.