Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi Północ w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 września 2023 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w W. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

Sędzia Iwona Dzięgielewska

po rozpoznaniu w dniu 28 września 2023 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Skarbu Państwa-Areszt Śledczy w W. -B.

przeciwko

pozwanemu A. K.

o zwrot pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego

1.zasądza od pozwanego A. K. na rzecz powoda Skarbu Państwa-Aresztu Śledczego w W. -B. kwotę 53.985,17 zł( pięćdziesiąt trzy tysiące złotych dziewięćset osiemdziesiąt pięć złotych siedemnaście groszy) tytułem zwrotu pomocy finansowej uzyskanej na zakup lokalu mieszkalnego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 02 marca 2022 roku do dnia zapłaty;

2.zasądza od pozwanego A. K. na rzecz Skarbu Państwa-Aresztu Śledczego w W. -B. kwotę 4050 zł(cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

VI P 54/22

UZASADNIENIE

W dniu 05 stycznia 2022 r. powód Skarb Państwa - Areszt Śledczy w W. - B. wystąpił z powództwem przeciwko A. K. w postępowaniu upominawczym o nakazanie, aby pozwany zapłacił na rzecz powoda kwotę 53 985,17 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od dnia 19 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty w terminie 14 dni od dnia doręczenia nakazu zapłaty oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu powód wskazał, że powodowi przyznano pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego. Wobec faktu, że został tymczasowo aresztowany i jego nieobecność w pracy przekroczyła 3 miesiące został ze służby zwolniony i wydana została decyzją zobowiązująca do zwrotu pozostałej części udzielonej mu pomocy finansowej. Mimo jej doręczenia, a także odrębnego wezwania pozwany nie zwrócił należności (pozew k. 1-7).

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 17 lutego 2022 r. Sąd nakazał, aby pozwany zapłacił na rzecz powoda kwotę 53 985,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1 350 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zapłaty lub wniósł w tym terminie sprzeciw (nakaz zapłaty k. 41).

W dniu 16 marca 2022 r. pozwany A. K. złożył sprzeciw od nakazu zapłaty i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego (sprzeciw k. 52). W uzasadnieniu pozwany powołał się na sprzeczność żądania zwrotu pomocy finansowej z zasadami współżycia społecznego z uwagi na wyjątkowo ciężką sytuację majątkową rodzinną i zdrowotną pozwanego. Powołał się też na zasadę solidaryzmu społecznego oraz zasadę słuszności. Podniósł, że spełnienie świadczenia zwłaszcza jednorazowo jest dla niego niemożliwe do wykonania, pociągałaby dla niego i dla jego rodziny zbyt dotkliwe skutki (sprzeciw k. 52-55).

W piśmie z dnia 6 czerwca 2022 r. (data wpływu) powód cofnął powództwo co do kwoty 120 zł, a tym samym ograniczył powództwo do kwoty 53.815,17 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w ustawowej wysokości od dnia 19 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem że odsetki od dnia 19 stycznia 2021 r. do 27 lutego 2022 r. powinny być od kwoty 53.935,17 zł natomiast od dnia 13 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty od kwoty 53 815,17 zł z uwagi na okoliczność, że powód w dniu 28 lutego 2022 r. oraz w dniu 13 kwietnia 2022 r. przelał na rzecz powoda tytułem świadczenia kwotę 120 zł (pismo k. 74). Powód cofnął powództwo w zakresie różnicy kwot 53 985,17 zł i 53 605,17 zł ze zrzeczeniem się roszczenia we wskazanym zakresie (protokół k. 140v).

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Pozwany wnioskował o rozłożenie na raty dochodzonego przez stronę powodową roszczenia w wysokości 800 zł miesięcznie (pismo k 97-100; pismo k. 178).

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany był funkcjonariuszem Służby Więziennej. Na wniosek pozwanego, w czasie trwania stosunku służbowego, postanowieniem Dyrektora Aresztu Śledczego(...), pozwanemu została przyznana i wypłacona pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego (postanowienie Dyrektora Aresztu Śledczego w W. - B. (...) k.12-13; wniosek k. 11).

W okresie od 16 września 2020 r, do 10 maja 2021 r. pozwany był tymczasowo aresztowany w związku z podejrzeniem: - w okresie od marca 2019 do 25 czerwca 2019 r. Brania udziału w zorganizowanej grupie przestępczej tzw. mokotowskiej, kierowanej przez S. L. ps L. mającej na celu popełnienie przestępstw zorganizowanych jak obrót substancjami psychotropowymi i środkami odurzającymi w znacznych ilościach, korumpowanie Funkcjonariuszy (...) Więziennej, wyłudzanie poświadczenia nieprawdy w dokumentach i posługiwanie się tymi dokumentami, utrudnianie prowadzenia postępowań karnych, przy czym rolą pozwanego miałoby być ułatwianie ustalonym członkom grupy handlu narkotykami, sterydami, telefonami komórkowymi przez zaniechanie kontroli osobistych, przeszukań cel oraz informowania członków grup o planowanych przeszukaniach, - przyjmowanie korzyści majątkowych w zamian za wnoszenie na teren aresztu i dostarczanie osadzonym Oddziałów typu zamkniętego artykułów spożywczych w postaci kurczaków z różna i zestawów z McDonalda, - w okresie lipiec - sierpień 2017 w zamian za korzyść majątkową zezwalania na nielegalne korzystanie z telefonu samoinkasujacego bez zgody organu dysponującego w czasu przekraczającym regulaminowe korzystanie powyżej 5 minut (100 zł za telefon), - w okresie od marca 2019 r. do 25 czerwca 2019 r. Pobierania korzyści majątkowych po 50 zł za nielegalne korzystanie łaźni na Oddziale C1, - w okresie od marca 2019 r. do 25 czerwca 2019 r. pobierania 1 000 zł miesięcznie tzw pensji mokotowskiej od grupy mokotowskiej w zamian za zezwalanie na handel narkotykami, sterydami, telefonami na terenie aresztu Śledczego W. - B. na Oddziale C1 i przekazywanie informacji o planowanych przeszukaniach (pismo k.185-189).

W związku z nieobecnością pozwanego w służbie trwającą dłużej niż 3 miesiące z powodu tymczasowego aresztowania, w dniu 17 grudnia 2020 r. został wydany przez Dyrektora Aresztu Śledczego w W. - B. rozkaz personalny o wygaśnięciu stosunku służbowego na podstawie art. 97 ust 1 pkt 6 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o służbie więziennej (rozkaz personalny Dyrektora Aresztu Śledczego w W. - B. z dnia (...). Wobec zwolnienia pozwanemu wypłacono ekwiwalent za pełnienie służby ponad ustawowy wymiar w kwocie 28.130,75 zł oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w kwocie 125, 91 zł (okoliczność niesporna).

Na mocy decyzji Dyrektora Aresztu Śledczego w W. B. z dnia 18 grudnia 2020 r. pozwany został zobowiązany do zwrotu pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego w wysokości 54 985,17 zł z uwzględnieniem corocznej waloryzacji wynikającej z art 186 ust 2 ustawy o służbie więziennej - różnica miedzy pomocą przyznaną, a podlegającą zwrotowi - zakreślając 14 dniowy termin do dokonania spłaty (decyzja Dyrektora Aresztu Śledczego w W. - B. z dnia (...) k.16-18). Od wyżej wymienionej decyzji nie przysługiwał środek zaskarżenia. Decyzję doręczono pozwanemu 4 stycznia 2021 r. (potwierdzenie odbioru k. 19).

W dniu 5 stycznia 2021 r. pozwany wystosował do powoda prośbę o rozłożenie na raty zwrotu przyznanej pomocy finansowej. W dniu 18 lutego 2021 r. powód wystosował do pozwanego odpowiedź odmowną. Pismo zostało pozwanemu doręczone w dniu 1 marca 2021 r. (potwierdzenie odbioru k. 23; wniosek k.24-25, pismo k.21). Ponownie pozwany wystąpił z przedmiotowym wnioskiem w dniu 16 lutego 2021 r. W dniu 25 marca 2021 r. pozwany kolejny raz odmówił rozłożenia na raty zwrotu przyznanej pomocy finansowej (pismo k. 27, potwierdzenie odbioru k. 29; pismo k. 30-31). U powoda decyzję w sprawie rozłożenia spłaty na raty zawsze podejmował Dyrektor. Zawsze brano pod uwagę możliwości płatnicze dłużnika, a zgodę przyznawano w uzasadnionych względami społecznymi i gospodarczymi przypadkach. Zdarzały się takie przypadki. W sprawie wniosku pozwanego decyzję podejmował dyrektor R. S. i P. K. (zeznania świadka K. N. k. 162 - 163 e - protokół (...) (...)

W dniu 27 października 2021 r. powód wystosował do pozwanego wezwanie do zapłaty przeterminowanych należności w wysokości 54 135,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami (pismo k. 34). Wezwanie pozwany odebrał w dniu 4 listopada 2021 r. (potwierdzenie odbioru k.36). Pozwany wniósł o umorzenie należności powołując się na ciężką sytuację życiową i finansową (pismo k. 37)

Powód w dniu 28 lutego 2022 r. oraz w dniu 13 kwietnia 2022 r. przelał na rzecz powoda tytułem świadczenia kwotę 120 zł (pismo k. 74 ). Łącznie w okresie od grudnia 2020 r. pozwany wypłacił na rzecz powoda 1 380 zł (zeznania K. N. k. 162 - 163 e - protokół (...) (...)

Pozwany ma wykształcenie średnie. Obecnie pracuje jako kierowca w firmie Usługi (...) w P. na podstawę umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 3 010 zł (umowa o pracę k. 175). Pracuje od poniedziałku do piątku. Dorabia też jako kelner w soboty na weselach, rozwozi też pizzę. Za noc jako kelner zarabia 250-300 zł. Mieszka razem z partnerką i ich wspólną córką,(...). Dziewczynka nadal jest na utrzymaniu pozwanego. Partnerka A. L. leczy się (...) w P.. Zarejestrowana jest jako osoba bezrobotna. Obecnie podejmuje prace dorywcze - sprząta mieszkania. Z tego tytułu uzyskuje średnio 600 zł miesięcznie. Prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Obecnie spłacają kredyty: na wykończenie mieszkania zajmowanego wspólnie z partnerem i córką w miesięcznej racie 562 zł (do spłacenia zostało jeszcze 17 000 zł w okresie 3 lat), hipoteczny w kwocie 1 200 zł. Pozwany spłaca również zobowiązania zaciągnięte na wykończenie domu. Za 2021 r. pozwany osiągnął dochód za 15 214,54 zł (PIT k. 151), za 2022 r. osiągnął dochód 32 685, 18 zł (PIT k. 168-172).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, na podstawie zeznań świadka K. N. k. 162 - 163 e - protokół (...) (...), A. L. k. 163 - 163v w - protokół (...) (...) oraz pozwanego k. 181 e - protokół (...) (...)Autentyczności i treści dokumentów złożonych do akt sprawy żadna ze stron nie kwestionowała toteż Sąd uznał je za pełnowartościowy materiał dowodowy w sprawie.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadka K. N. jakże jego zeznania były logiczne, spójne i zbieżne z dokumentami złożonymi do akt sprawy. Zeznaniom świadka A. L. i zeznaniom pozwanego Sąd dał wiarę w zakresie w jakim korespondowały ze sobą nawzajem oraz z całokształtem materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.

S ąd zważył co następuje

Powództwo jako uzasadnione zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawą prawną dochodzonego przez stronę powodową roszczenia stanowiła ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o służbie więziennej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1683, 1860 tj) oraz Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie przyznania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi Służby Więziennej.

Zgodnie z art 184 ust 1 ww. ustawy funkcjonariuszowi w służbie stałej, który spełnia warunki do przydziału lokalu mieszkalnego, a który lokalu tego nie otrzymał na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, przysługuje pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej albo domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, położonych w miejscowości pełnienia służby lub miejscowości pobliskiej.

Poza sporem pozostawała okoliczność, że pozwany otrzymał pomoc finansową na podstawie ww. przepisu, w dniu 14 grudnia 2017 r., na kwotę 51 212,50 zł. Bezsporna jest też okoliczność, że pozwany został zwolniony ze służby na podstawie art 97 ust 1 pkt 6 ustawy, tj. na skutek nieobecności w służbie przez okres powyżej 3 miesięcy z powodu tymczasowego aresztowania.

Zgodnie z art. 186 ust 1 ustawy pomoc finansowa podlega zwrotowi w przypadku zwolnienia funkcjonariusza ze służby przed upływem 15 lat służby w Służbie Więziennej, z wyjątkiem funkcjonariusza, który przed upływem tego okresu nabył prawo do renty inwalidzkiej Służby Więziennej.

Zgodnie zaś § 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2010 r. W sprawie przyznania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi Służby Więziennej : pomoc finansowa podlega zwrotowi w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o zwrocie stała się ostateczna.

Niewątpliwie na mocy decyzji Dyrektora Aresztu Śledczego w W. B. z dnia 18 grudnia 2020 r. pozwany został zobowiązany do zwrotu pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego w wysokości 54 985,17 zł z uwzględnieniem corocznej waloryzacji, tj. z uwzględnieniem różnicy pomiędzy pomocą przyznaną, a podlegającą zwrotowi. Decyzję otrzymał w dniu 4 stycznia 2021 r. W toku postępowania spłacił 120 zł, a łącznie od grudnia 2020 r. pozwany wypłacił na rzecz powoda 1 380 zł. Wobec powyższego w toku postępowania dochodzone roszczenie powód ograniczył do kwoty 53 605,17 zł i takiej kwoty wraz z ustawowymi odsetkami ostatecznie się domagał.

Co do zasady i co do wysokości pozwany nie kwestionował powództwa. Powoływał się natomiast na sprzeczność żądania zwrotu pomocy finansowej z zasadami współżycia społecznego z uwagi na wyjątkowo ciężką sytuację majątkową rodzinną i zdrowotną pozwanego. Powoływał się na zasadę solidaryzmu społecznego oraz zasadę słuszności, przy czym zaznaczył, że zasady te należy rozumieć w ten sposób, że społeczeństwo powinno funkcjonować na podstawie obowiazujących norm społecznych z uwzględnieniem różnic wynikających z ekonomicznej oraz społecznej sytuacji jednostki, która często z przyczyn niezależnych od od niej, znalazła się w sytuacji wymagającej udzielenia wsparcia. Ostatecznie wnosił o rozłożenie spłaty należności na raty w wysokości 800 zł.

Prawo strony do żądanie rozłożenia na raty zobowiązania wynika z art 320 kpc., zgodnie z którym w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

Regulacja ta ma obok charakteru proceduralnego, również cechy normy materialnoprawnej, uprawnia on bowiem sąd do modyfikowania treści łączącego strony stosunku zobowiązaniowego. Wskutek rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty terminy spłaty ratalnych świadczeń są od tej chwili inne, późniejsze. Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty jest to rozwiązanie mające służyć interesowi dłużnika, który z powodów przez siebie niezawinionych nie jest w stanie jednorazowo spełnić zasądzonego świadczenia, natomiast realna oraz dogodna jest dla niego spłata ratalna. Celem tego przepisu pozostaje z jednej strony zapewnienie wierzycielowi skutecznego uzyskania należnego świadczenia, a z drugiej strony umożliwienie dłużnikowi zaspokojenia wierzyciela, przy czym uwzględnić należy interesy obu stron stosunku zobowiązaniowego. Jedynym kryterium zastosowania omawianej instytucji przez sąd orzekający jest ustalenie istnienia w danej sprawie “wypadku szczególnie uzasadnionego”. Podstawą jej zastosowania jest uznanie sądu, że w konkretnej sprawie zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności. Przyjmuje się, że okoliczności, które uzasadniają wyjątkowość danej sytuacji mogą wynikać z szeroko rozumianego s tanu majątkowego, zdrowotnego czy rodzinnego pozwanego. Bogate w tym zakresie orzecznictwo dostarcza wielu przykładów, w których sąd orzekający uznał daną okoliczność za „wypadek szczególnie uzasadniony” bądź odmówił rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty z uwagi na brak w jego ocenie odpowiednich przesłanek uzasadniających skorzystanie z dobrodziejstwa art. 320 Kodeksu postępowania cywilnego.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie, w wyroku z dnia 26 kwietnia 2019 r., wydanym w sprawie o sygn. akt I ACa 535/18 wskazał, iż „okoliczności pozwalające na zakwalifikowanie określonego wypadku jako szczególnie uzasadnionego mogą wynikać głównie z e stanu majątkowego stron, ich sytuacji rodzinnej lub zdrowotnej oraz z doraźnych – stwierdzonych przez sąd – trudności ze spełnieniem świadczenia w terminie wynikającym z treści roszczenia. Chodzi zwłaszcza o wypadki, w których spełnienie zasądzonego świadczenia byłoby dla pozwanego niemożliwe do wykonania albo bardzo utrudnione lub narażałoby jego bądź jego bliskich na niepowetowane szkody. Trudności w spełnieniu świadczenia mogą być subiektywne, wynikające z indywidualnych cech i zachowań stron, a także obiektywne, spowodowane np. zjawiskami przyrodniczymi, sytuacją gospodarczą lub innymi czynnikami samoistnymi, niezależnymi od stron. Należy jednak wykluczyć trudności spowodowane przez dłużnika i przez niego “zawinione”, szczególnie w celu odwleczenia spełnienia świadczenia.”

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 grudnia 2006 r., sygn. akt III CZP 126/06 zwrócił uwagę, iż „w piśmiennictwie wyrażono pogląd uznający wymienioną przesłankę za spełnioną wtedy, g dy w chwili wyrokowania są podstawy do przyjęcia, że ze względu na sytuację majątkową dłużnika wyrok zasądzający całe świadczenie stanowiłby tytuł egzekucyjny bez szans na realizację. Prowadzenie egzekucji w tym zakresie narażałoby tylko wierzyciela na nieefektywne wydatki egzekucyjne, a dłużnika i osoby pozostające na jego utrzymaniu na utratę podstaw egzystencji. Takie bezskuteczne czynności egzekucyjne byłyby zarazem szkodliwe społecznie i podważałyby sens prowadzenia procesu. Przy takim pojmowaniu szczególnie uzasadnionych wypadków uzasadniających zastosowanie art. 320 k.p.c. przepis ten służy nie tylko interesom dłużnika i wierzyciela, ale także interesom ogólnym.” To Sąd decydując o rozłożeniu zasądzonego w wyroku świadczenia na raty, jest zobowiązany do odpowiedniego wyważenia interesów obu stron, a więc uwzględnienia nie tylko sytuacji dłużnika, ale również interesów wierzyciela.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 3 czerwca 2020 r., sygn. akt I ACa 845/19 „ ocena dotycząca zastosowania art. 320 KPC nie może być więc oderwana od realnych możliwości wypełnienia zobowiązania przez dłużnika w zmodyfikowanym zakresie, a tym samym od potrzeby ochrony usprawiedliwionego interesu wierzyciela. Wierzyciel winien mieć pewność, że świadczenie, jakkolwiek odsunięte w czasie, zostanie spełnione w przewidzianym terminie.” Uwzględnienie jednocześnie słusznego interesu wierzyciela wymaga, aby na chwilę orzekania zostało przynajmniej uwiarygodnione w wysokim stopniu, że dłużnik (oceniając rzecz rozsądnie) będzie w stanie spełnić świadczenie w ratach, których liczbę, wysokość i terminy płatności ustali Sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie”.

Rozłożenie na raty świadczenia pieniężnego, zgodnie z art. 320 k.p.c., zależy od zaistnienia w sprawie szczególnie uzasadnionego wypadku - w sferze majątkowej. Okoliczności przemawiające za rozłożeniem świadczenia na raty powinna przy tym wykazać osoba zobowiązana do uregulowania świadczenia, a więc pozwany. W ocenia Sądu pozwany nie udowodniła by jego sytuacja majątkowa obecnie uniemożliwiła mu spłatę zobowiązania. Pozwany ma stałą pracę, na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, dorabia jako kelner, rozwozi pizzę. Jest osobą młodą w sile wieku, jest w stanie w pełni wykorzystywać swoje możliwości zarobkowe. Jak sam wskazał on i jego partnerka również, regulują na bieżąco inne zobowiązania finansowe, w tym zaciągnięte kredyty. Jedynie spłata zobowiązania na rzecz powoda nie jest regulowana bądź spłacana jest w minimalnym zakresie. W toku postępowania, mimo deklaracji, że pozwany wyraża wolę spłaty zobowiązania ale w triach spłacił tylko 120 zł, a łącznie od 2020 r. około 1300 zł. W tej sytuacji wskazane przez pozwanego raty 800 zł wydają się Sądowi nierealne do regularnego spłacania przez pozwanego. Partnerka nie ma stałej pracy, pracuje dorywczo. Jest także osobą młodą, zdolną do świadczenia pełnowymiarowej pracy. Na dzień orzekania nie miała jednak stałego zatrudnienia. Zdaniem Sądu w takiej sytuacji nie leży w interesie wierzyciela rozłożenie na raty, zwłaszcza że toczy się postępowanie karne względem pozwanego, którego podejrzewa się o udział w zorganizowanej grupie przestępczej, a wynik tego postępowania nie jest przesądzony. Zatem nie ma gwarancji czy pozwany będzie mógł w ciągu 5.5 lat, a na tyle wnioskował o rozłożenie na raty wywiązywać się z należności. Nie zostało więc w ocenie uwiarygodnione w wysokim stopniu, że pozwany będzie w stanie spełnić świadczenie w ratach przez siebie wnioskowanych. Pozwany był tymczasowo aresztowany w związku z prowadzonym postępowaniem. Na dzień dzisiejszy przy uznaniu jakichkolwiek trudności ze spełnieniem świadczenia w terminie, czy trudnej sytuacji materialnej pozwanego nie można wykluczyć zawinionego przez pozwanego działania. Wypłacone przez powoda należności pracownicze w związku z rozwiązaniem stosunku służby, w kwocie łącznie 28.256,66 zł nawet w minimalnym zakresie nie zostały przeznaczone na spłatę zobowiązania.

Pozwany powołał się na zasady współżycia społecznego. Zgodnie z art. 5 kc nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, należy przyjąć, że odwołanie się do zasad współżycia społecznego oznacza odwołanie się do idei słuszności w prawie i do powszechnie uznawanych wartości w kulturze naszego społeczeństwa. Ujmując rzecz ogólnie, można przyjąć, że przez zasady współżycia społecznego należy rozumieć podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 23 maja 2013 roku, IV CSK 660/12). Jednocześnie należy mieć na uwadze fakt, że: „Nie może powoływać się na naruszenie zasad współżycia społecznego osoba, która sama zasady te (lub przepisy prawa) narusza” (Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 25 września 2020 roku, I CSK 812/19). Z jednolitego stanowiska zarówno doktryny, jak i orzecznictwa wynika, że klauzula nadużycia prawa może być stosowana wyłącznie na zasadzie wyjątku – jako ostateczność. Wynika to z faktu, że jej zastosowanie przełamuje obowiązywanie norm prawnych, zastępując je nieskodyfikowanymi zasadami słuszności zależnymi wyłącznie od indywidualnej oceny sędziego rozpatrującego daną sprawę.

W ocenie Sądu argumentacja pozwanego przy powołaniu się na zasady współżycia społecznego oraz na zasady słuszności i solidaryzmu społecznego nie zasługuje na uwzględnienie bowiem pozwany podejrzewany jest o popełnienie bardzo poważnych przestępstw, w tym działanie w zorganizowanej grupie przestępczej, postępowanie karne przygotowawcze jest w toku. Mimo, że sprawa nie została zakończona i wina pozwanego nie została ustalona to w świetle złożonych do akt dokumentów brak jest podstaw do przyjęcia, że pozwany znalazł się w trudnej sytuacji czy rodzinnej czy majątkowej czy ty bardziej zdrowotnej z przyczyn niezależnych od siebie i aby z tego powodu wymagał wsparcia od państwa i społeczeństwa. W świetle przedstawionych dokumentów na obecnym etapie, brak jest przesłanek by przyjąć jednoznacznie, że pozwany jest osobą która sama postępuje zgodnie z zasadami współżycia społecznego czy przepisów prawa, i tych zasad / przepisów nie narusza.

Mając na względnie powyższe Sąd zasądził na rzecz powoda od pozwanego kwotę 53 985,17 zł tytułem zwrotu pomocy finansowej uzyskanej na zakup lokalu mieszkalnego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 marca 2022 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 kodeksu postępowania cywilnego w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie § 9 ust. 1 pkt. 2 w zw. z § 2 pkt Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców pewnych (Dz.U.2023.0.1935 t.j.) i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę - 4 050 zł wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia płatności.