Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi Północ w Warszawie

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie w IV Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Kowalczyk

Protokolant: Agnieszka Kurzawska

po rozpoznaniu na rozprawie głównej w dniu 30.05.2017r.

sprawy K. C.

córki A. i B. z d. J.,

ur. (...) w B.

obwinionej o to, że:

W dniu 22 września 2016 r. nie stawiła się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W., Inspektorat P., ul. (...) w W. jako Prokurent uprawniony do reprezentacji Spółki – czym udaremniła przeprowadzenie czynności kontrolnych.

tj. o wykroczenie z art. 98 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 r., poz. 963 ze zmianami)

orzeka:

I.  Obwinioną K. C. uznaje za winną popełnienia zarzucanego jej czynu, tj. wykroczenia z art. 98 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i za to skazuje ją i wymierza jej karę grzywny w wysokości 1000 zł. ( jeden tysiąc złotych);

II.  Zasądza od obwinionej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 150 zł.(sto pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych, w tym kwotę 50 zł. (pięćdziesiąt złotych) tytułem opłaty.

Sygn. akt IV W 85/17

UZASADNIENIE

Na podstawie materiału dowodowego ujawnionego w trakcie rozprawy głównej Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 13 stycznia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. na mocy upoważnienia nr (...) zarządził przeprowadzenie kontroli u płatnika (...) Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. (...) w W. w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia zdrowotne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Wyznaczona do przeprowadzenia kontroli został pracownik organu A. K. (1), pełniąca obowiązki Inspektora Kontroli.

W okresie objętym zarzutem jedynym wspólnikiem i osobą pełniącą funkcję prokurenta samoistnego w firmie (...) Sp. z o.o. była K. C. .

W dniu 14 stycznia 216 r. A. K. (1) na adres ul. (...), (...)-(...) W. wysłała zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli w firmie (...) Sp. z o.o. W dniu 25 stycznia 2016 r. K. C. otrzymała zawiadomienie o zamiarze dokonania kontroli, co potwierdziła własnoręcznym podpisem. Zgodnie z treścią pisma miała skontaktować się z prowadzącą postępowanie A. K. (2) w celu ustalenia terminu kontroli, a także zobowiązana do pisemnego wskazania osoby upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego podmiotu w trakcie kontroli. K. C. nie skontaktowała się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. i nie ustaliła terminu kontroli, nie nadesłała również pisemnej odpowiedzi ze wskazaniem osoby upoważnionej reprezentowania kontrolowanego podczas jej przeprowadzania.

W dniu 19 kwietnia 2016 r. zostało wysłane ponowne zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli w firmie (...) Sp. z o.o. na adres wskazany jako siedziba firmy oraz adres zamieszkania K. C., tj. (...)-(...) W., ul. (...). Przesyłki zostały prawidłowo doręczone K. C., które odebrała w dniu 02 maja 2016 r. i 04 maja 2016 r. Pisma ponownie pozostały bez odpowiedzi ze strony K. C.. W związku z brakiem kontaktu z firmą (...) Sp. z o.o. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyznaczył termin kontroli na dzień 14 czerwca 2016 r. o godz. 09:00. Zawiadomienie zostało wysłane adres zamieszkania K. C. i doręczone jej w dniu 03 czerwca 2016 r.

W dniu 14 czerwca 2016 r. A. K. (2) stawiła się pod adresem spółki, jednak nie było obecnej osoby upoważnionej do reprezentowania spółki, nie było również szyldu informującego o siedzibie spółki, co uniemożliwiło przeprowadzenie czynności kontrolnych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jak ustalono w systemie ZUS przedstawiciele spółki nie zgłosili zawieszenia bądź zakończenia prowadzenia działalności.

Z uwagi na brak stawiennictwa obwinionej pod adresem spółki, ZUS wysłał do K. C. wezwanie do stawiennictwa na dzień 22 września 2016r. w siedzibie ZUS w W. przy ul. (...), które to wezwanie zostało skutecznie podjęte przez w/w w dniu 12.09.2016r.

K. C. nie stawiła się do ZUS w wyznaczonym dniu 22 września 2016r., przesyłając pismo z którego wynikało, iż zdaniem pełnomocnika w/w- K. C. nie jest osoba uprawnioną do reprezentowania spółki, albowiem nie wchodziła obecnie w skład Zarządu, jak również nie była jego członkiem w okresie wskazanym w wezwaniu. W/w pełniła jedynie funkcję prokurenta, jednak wypowiedziała prokurę z dniem 26.11.2015r.

W dniu 08 grudnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. skierował wniosek o ukaranie przeciwko K. C. obwinionej o czyn z art. 98 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych albowiem były i jedyny członek Zarządu w/w spółki (...), którego mandat członka zarządu wygasł w dniu 16.07.2015r. nie mógł następnie skutecznie przyjąć w dniu 26.11.2015r. oświadczenia K. C. o rezygnacji z funkcji prokurenta w/w spółki. W zaistniałej sytuacji K. C. wciąż pełni funkcję prokurenta, a tym samym jest podmiotem uprawnionym do reprezentowania spółki.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie: zeznań świadka A. K. (2) (k.73), dokumentacji złożonej przez ZUS (k.1-33), sprzeciwu od wyroku nakazowego wraz ze stanowiskiem obwinionej w sprawie (k.52-55), dokumentacji nadesłanej przez obwinioną (k.56-60).

Sąd zważył co następuje:

Wskazać należy, że obwiniona K. C. pomimo prawidłowego doręczenia wezwania nie stawiła się na wyznaczony w dniu 30 maja 2017 r. termin rozprawy głównej w niniejszej sprawie i nie usprawiedliwiła zgodnie z obowiązującymi przepisami swojego niestawiennictwa. W związku z powyższym sąd stosownie do treści art. 71 § 4 k.p.w. prowadził rozprawę zaocznie uznając, iż jej udział nie jest konieczny.

Odnosząc się do stanowiska zajętego przez obwinioną K. C. w piśmie z dnia 14 marca 2017 r., sąd nie podzielił przestawionej w nim argumentacji. Obwiniona wskazała, że od dnia 22 grudnia 2015 r. nie jest już prokurentem spółki (...) sp. z o.o., co przesądza o braku odpowiedzialności za zarzucany jej czyn z art. 98 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, bowiem w dniu 22 grudnia 2015 r. skutecznie złożyła oświadczenie o rezygnacji z pełnienia funkcji prokurenta spółki i nie była osobą zobowiązaną do działania w imieniu płatnika.

Dokonując analizy przedstawionych przez obwinioną okoliczności oraz obowiązujących przepisów prawa wskazać należy, iż prezes zarządu A. S. skutecznie zrezygnował z pełnienia funkcji jedynego członka zarządu w dniu 16 lipca 2015 r. składając oświadczenie wobec pełniącej wówczas funkcję prokurenta K. C., która przyjęcie rezygnacji poświadczyła własnoręcznym podpisem. (por. uchwała SN z dnia 31 marca 2016 r., III CZP 89/15). Dla skuteczności wygaśnięcia mandatu członka zarządu spółki, nie ma znaczenia, że nie został dokonany wpis do Krajowego Rejestru Sądowego (wyrok NSA z dnia 07 maja 2014 r., I FSK 649/13, LEX). W zaistniałej sytuacji, A. S. od dnia 16 lipca 2015 r. nie pełnił już funkcji członka zarządu w/w spółki, konsekwencją powyższego K. C. nie mogła skutecznie w dniu 22.12.2015r. złożyć A. S. oświadczenia o wypowiedzeniu prokury. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 201 § 4 k.s.h. członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Tak więc za członka zarządu można uznawać tylko osobę, która została powołana na tę funkcję. Okoliczność rezygnacji z członka zarządu przez A. S. jest bezsporny. W sprawie natomiast brak jest dokumentu potwierdzającego, że A. S. został ponownie powołany na członka zarządu, po dacie 16.07.2015r. Nie zmienia tego fakt, że A. S. przyjął oświadczenie obwinionej o wypowiedzeniu prokury, a w tym czasie posługiwał się pieczątką prezesa zarządu. Zakwalifikowanie bowiem osoby jako członka zarządu nie jest bowiem zależne od tego, czy i w jakim zakresie spełnia swoje obowiązki w spółce (por. wyrok SN z dnia 03 grudnia 2012 r., I UK 213/13, OSNP 2015, Nr 3, poz. 41, wyrok SA w Białymstoku z dnia 16 grudnia 2015 r., III AUa 640/15, LEX). Mając na uwadze powyższe obwiniona K. C., składając oświadczenie o wypowiedzeniu prokury osobie nieuprawnionej do jego przyjęcia, nie dokonała wypowiedzenia skutecznie, a tym samym bezsporne jest, że w okresie przeprowadzania kontroli przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w tym w dniu 22 września 2016r. była osoba uprawnioną do reprezentacji spółki (...) sp. z o.o., co przesądza o tym, iż ponosi odpowiedzialność za przypisane jej w wyroku wykroczenie.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka A. K. (2), inspektora kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. znajdują one bowiem potwierdzenie w dokumentacji zgromadzonej w sprawie. Świadek opisała próbę dokonania kontroli w spółce (...) sp. z o.o. Potwierdziła, że pomimo prawidłowego doręczania korespondencji uprawnionej do reprezentacji spółki obwinionej, K. C. nie kontaktowała się z ZUS, nie stawiła się również w siedzibie spółki na wyznaczony przez organ termin kontroli. Świadek wskazał, że dokonywała kontroli akt spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym i nie ujawniła ani zmiany adresu spółki, ani dokumentów związanych z działalnością spółki, które wskazywałyby na zmiany w sposobie reprezentowania spółki.

Odnośnie pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie zaliczonych w poczet materiału dowodowego na podstawie art. 76 § 1 k.p.w., sąd uwzględnił je przy ustalaniu stanu faktycznego nie znajdując podstaw do zakwestionowania ich autentyczności, ani prawdziwości zawartych w nich treści.

W świetle całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego po dokonaniu jego oceny w oparciu o kryteria zawarte w art. 7 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.w. w ramach zarzucanego we wniosku o ukaranie czynu sąd uznał obwinioną K. C. za winną tego, że w dniu 22 września 2016 r. nie stawiła się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W., Inspektorat P., ul. (...) w W. jako Prokurent uprawniony do reprezentacji Spółki – czym udaremniła przeprowadzenie czynności kontrolnych, tj. o wykroczenie z art. 98 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 r., poz. 963 ze zmianami).

Przepis art. 98 Ustawy z dnia 13.10.1998r. o Systemie Ubezpieczeń Społecznych chroni przede wszystkim prawidłowość funkcjonowania instytucji ubezpieczeń społecznych. Jego istnienie ma zapewnić przestrzeganie przez określone osoby obowiązków związanych z przekazywaniem wszelkich niezbędnych informacji do organu rentowego i spowodować terminowe opłacanie należnych składek. Kto bowiem nie uczyni zadość wspomnianym obowiązkom, naraża się na zarzut popełnienia wykroczenia przeciwko przepisom w/w ustawy. Wykroczenie przewidziane w art. 98 ma charakter wykroczenia indywidualnego, nie każda osoba może być pociągnięta do odpowiedzialności na podstawie tego przepisu, lecz tylko ta, na której ciążył szczególny obowiązek działania polegającego na spełnieniu wymagań stawianych przez przepisy ubezpieczeniowe. Taką osobą będzie płatnik składek oraz osoba zobowiązana do działania w jego imieniu. O tym, kto jest płatnikiem składek, rozstrzyga art. 4 w/w ustawy. Osobą zobowiązaną do działania w jego imieniu jest natomiast osoba, do której obowiązków, zgodnie z wolą płatnika, należy kontaktowanie się z ZUS, m.in. przez przesyłanie wymaganej dokumentacji oraz odprowadzanie należnych składek. Pociąganie do odpowiedzialności osoby działającej w imieniu płatnika, a nie zawsze samego płatnika, wynika stąd, że niekiedy (a nawet dość często) płatnik nie jest osobą fizyczną, lecz jest osobą prawną lub jednostką nieposiadającą osobowości prawnej. Do odpowiedzialności wykroczeniowej może zostać natomiast pociągnięta tylko osoba fizyczna. Zgodnie z art. 8 k.w., za wykroczenie odpowiada bowiem ten, kto popełnił ten czyn zabroniony po ukończeniu 17. roku życia. Na podstawie omawianego artykułu odpowiada osoba, która popełniła czyn świadomie (zaniedbała obowiązki, o których wiedziała), ale także ta, która nie dopełniła nałożonych na nią obowiązków wskutek niedostatecznej wiedzy. Nie ma możliwości zasłonięcia się w takiej sytuacji nieznajomością prawa. Wykroczenie można bowiem popełnić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie, chyba że ustawa przewiduje odpowiedzialność tylko za wykroczenie umyślne (art. 5 k.w.). Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych milczy na ten temat, więc konsekwentnie trzeba przyjąć, że nieumyślność nie wyłącza odpowiedzialności za wykroczenie przeciwko jej przepisom (por. M. Marciniak, Wykroczenia nieopłacania w terminie składek, s. 165; J. Lachowski, Odpowiedzialność karna płatnika składek, s. 28).

Wykroczenie z art. 98 popełnia również płatnik składek lub osoba przez płatnika upoważniona, jeśli swoim zachowaniem podejmie próbę udaremnienia bądź utrudnienia przeprowadzenia w zakładzie pracy kontroli w zakresie prawidłowości wykonywania zadań i obowiązków przez płatników składek przez inspektorów kontroli ZUS. Płatnicy składek są zobowiązani do wielu działań umożliwiających sprawne i skuteczne zbadanie przestrzegania przez nich obowiązków nałożonych przepisami. Muszą m.in. udostępnić inspektorowi wszelkie księgi, dokumenty i inne nośniki informacji związane z zakresem kontroli, jak też udzielać kontrolerowi niezbędnych wyjaśnień (por. uwagi do art. 86 SysUbSpołU). Jeśli płatnik nie wykonuje tych obowiązków lub przedkłada inspektorowi dokumenty nieodpowiadające prawdzie, naraża się na zarzut popełnienia wykroczenia. Inspektor kontroli ZUS wszczyna kontrolę u płatnika składek po okazaniu legitymacji służbowej i po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Datą wszczęcia kontroli jest dzień doręczenia kontrolowanemu płatnikowi składek- upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. (B. Gudowska, J. Strusińska-Żukowska (red.), Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz. Wyd. 2, Warszawa 2014)

Porównując te rozważania doktrynalne z ustaleniami poczynionymi w sprawie, sprawstwo obwinionej i jej wina odnośnie tego czynu nie budzą żadnych wątpliwości. Nie budzi wątpliwości okoliczność, że obwiniona K. C. jako prokurent spółki (...) sp. z o.o. była osobą uprawnioną do reprezentowania spółki na zewnątrz oraz prowadzenia jej spraw. Jak wskazano wcześniej obwiniona w okresie podejmowanych przez organ działań w zakresie dokonania kontroli w spółce, była umocowana do działania w imieniu spółki, a jej wypowiedzenie prokury nie może być uznane za skuteczne. Zgodnie z brzmieniem art. 201 § 1 k.s.h. zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. W myśl art. 204 § 1 k.s.h. prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Zgodnie z brzemieniem art. 109 ¹ § 1 k.c. prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

W rozpoznawanej sprawie obwiniona jako osoba uprawniona została w sposób prawidłowy poinformowana przez inspektora kontroli ZUS A. K. (2) o zamiarze dokonania kontroli przez ZUS, co potwierdza otrzymana przez obwinioną korespondencja. Obwiniona jednak nie skontaktowała się z organem, nie zdołano więc ustalić terminu, w którym możliwa byłaby kontrola u płatnika (...) Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. (...) w W. w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia zdrowotne oraz innych składek. Obwiniona K. C. pomimo otrzymania ponownych zawiadomień z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w dalszym ciągu prezentowała bierną postawę wobec organu. Obwiniona pomimo, że była świadoma ciążących na niej obowiązków, nie stawiła się w wyznaczonym przez ZUS terminie.

Mając powyższe na uwadze obwiniona K. C. pomimo prawidłowego powiadomienia o czynnościach dokonywanych przez organ i jako osoba zobowiązana do nawiązania kontaktu z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych i udostępnienia mu dokumentacji w siedzibie spółki, nie uczyniła tego, co uniemożliwiło przeprowadzenie czynności kontrolnych przez oskarżyciela publicznego. Tym samym wina obwinionej w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie budzi wątpliwości, a tym samym obwiniona wypełniła znamiona art. 98 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych .

Przy wymiarze kary jako okoliczność łagodzącą sąd potraktował dotychczasową niekaralność obwinionej (informacja z KRK - k. 30), nie dopatrując się okoliczności obciążających w realiach przedmiotowej sprawy. Mając na uwadze powyższe okoliczności sąd wymierzył obwinionej karę 1.000 zł grzywny, uznając ją za adekwatną zarówno do stopnia winy, jak również realizującą swoje cele w zakresie zapobiegawczego i wychowawczego oddziaływania na osobę obwinionej, ponadto za sprawiedliwą w odczuciu społecznym. W ocenie sądu orzeczona grzywna uwzględnia treść art. 24 § 3 k.w. Obwiniona prowadzi własną działalność gospodarczą. W tej sytuacji, zapłata grzywny w wysokości 1.000 złotych jest dla niej w pełni możliwa do uiszczenia i nie zagraża jej egzystencji. Orzeczona kara jednocześnie uświadomi obwinionej wagę i znaczenie naruszonych przez nią przepisów, oraz konieczność ich przestrzegania. Tym samym zostaną spełnione określone w art. 33 § 1 k.w. cele kary.

O kosztach postępowania sąd orzekł stosownie do dyspozycji art. 118 § 1 k.p.w. w zw. z art. 627 k.p.k. w zw. z art. 119 § 1 k.p.w.

Z tych wszystkich względów, orzeczono jak w wyroku.