Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi Północ w Warszawie

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 8 listopada 2024 roku (sporządzone w trybie art. 505 ⁸ § 4 k.p.c.) :

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo, jako zasadne, podlegało uwzględnieniu w całości.

Na wstępie podkreślić należy, że stan faktyczny był pomiędzy stronami bezsporny. Spór w niniejszej sprawie ogniskował wyłącznie co do zasadności podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia.

Podsumowując, nie były sporne pomiędzy stronami okoliczności dotyczące: 1) przyjęcia z dniem 9 września 2017 r. strony pozwanej w poczet członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W.; 2) konieczności zapłaty przez stronę pozwaną kwoty 3 000 zł tytułem opłaty na działalność społeczną i oświatowo-kulturalną spółdzielni, z uwagi na przyjęcie pozwanej w poczet członków ww. spółdzielni (niesporna wysokość przedmiotowej kwoty, źródła jej powstania, jak również stron zobowiązania); 3) powstania wymagalności dochodzonego roszczenia w 2017 r.

Przechodząc do oceny kwestii prawnych, to zdaniem sądu: 1) strona pozwana z dniem 9 września 2017 r. została przyjęta w poczet członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W.; 2) strona pozwana była zobowiązana do uiszczenia kwoty 3 000 zł tytułem opłaty na działalność społeczną i oświatowo-kulturalną spółdzielni w terminie 30 dni od dnia uzyskania członkostwa; 3) roszczenie stało się wymagalne po upływie ww. terminu, czyli z dniem 10 października 2017 r.; 4) roszczenie w chwili wniesienia pozwu, to jest w dniu 17 marca 2023 r., nie było przedawnione, ponieważ przedawnienie tego roszczenia nastąpiłoby dopiero z końcem dnia 31 grudnia 2024 r.

Po pierwsze, stronie pozwanej przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W., które nabyła na podstawie umowy sprzedaży z dnia 29 stycznia 2015 r. ( k. 17-21). Ww. prawo znajduje się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W..

Po drugie, stosownie do art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (dalej jako: u.s.m.) członkiem spółdzielni jest osoba prawna, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Powyższe brzmienie przepisu obowiązuje od dnia 9 września 2017 r. na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo spółdzielcze. W konsekwencji, strona pozwana od dnia 9 września 2017 r. jest członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W..

Po trzecie, zgodnie z art. 4 ust. 5 zdanie pierwsze u.s.m. członkowie spółdzielni uczestniczą w kosztach związanych z działalnością społeczną, oświatową i kulturalną prowadzoną przez spółdzielnię, jeżeli uchwała walnego zgromadzenia tak stanowi. Zgodnie ze statutem powodowej spółdzielni (powstałym na skutek uchwały walnego zgromadzenia): 1) członek spółdzielni jest obowiązany wnieść opłatę na działalność społeczną i kulturalno-oświatową (§ 11 ust. 1 pkt 2 statutu, k. 23); 2) osoba prawna przyjęta w poczet członków spółdzielni obowiązana jest wnieść – w terminie 30 dni od daty uzyskania członkostwa - opłatę na działalność społeczną i oświatowo-kulturalną w wysokości 150 % minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym ( § 13 ust. 1 pkt 3 i ust. 5 statutu, k. 23v.-24). Minimalne miesięczne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w 2017 r. wynosiło 2 000 zł. W konsekwencji, zasadnie strona powodowa dochodziła zapłaty kwoty 3 000 zł od strony pozwanej, będącej osobą prawną (150 % x 2 000 zł). Jednocześnie strona pozwana pozostawała w opóźnieniu w zapłacie ww. kwoty od 10 października 2017 r., to jest po upływie 30 dni od daty uzyskania członkostwa.

Po czwarte, w odniesieniu do zgłoszonego przez stronę powodową roszczenia należało – w dacie orzekania – zastosować 6-cio letni (ogólny) termin przedawnienia wynikający z art. 118 k.c. Jakkolwiek w dacie powstania przedmiotowego roszczenia termin jego przedawnienia wynosił 10 lat, to z uwagi na treść art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, należało: 1) uznać, że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia rozpoczął bieg w dniu 9 lipca 2018 r. (data wejścia w życie ww. nowelizacji); 2) zastosować 6-cio letni termin przedawnienia (10- cio letni termin przedawnienia upłynąłby z końcem 31 grudnia 2027 r., a 6-cio letni termin przedawnienia upłynąłby z końcem 31 grudnia 2024 r.). Pozew w niniejszej sprawie wniesiono w dniu 17 marca 2023 r. (pierwotny pozew – wniesiony w dniu 7 lutego 2023 r ( k. 32v.) prawomocnie zwrócono, ale w piśmie z dnia 17 marca 2023 r. strona powodowa wniosła o nadanie sprawie dalszego biegu, co skutkowało ponownym losowaniem w (...) i przydziałem nowej sprawy w Rep. Nc). W konsekwencji, 17 marca 2023 r. doszło do przerwania biegu 6-cio letniego terminu przedawnienia – stosownie do art. 123 § 1 pkt 1 k.c.

Mając na uwadze powyższe, należało uwzględnić żądaną przez powoda kwotę główną w całości.

O odsetkach sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., stosownie do których to jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Nadto, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (§ 2).

Odnosząc powyższe do omawianego przypadku sąd miał na uwadze, że powód żądał zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu, a więc od dnia 17 marca 2023 r. Jednocześnie strona pozwana od dnia 10 października 2017 r. pozostawała w opóźnieniu co do zapłaty na rzecz strony powodowej kwoty 3 000 zł. W konsekwencji, powód mógł dochodzić odsetek od dnia 17 marca 2023 r.

Mając na uwadze powyższe, sąd orzekł, jak w punkcie 1. sentencji wyroku.

W ocenie sądu, podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia, jako niezasadny, nie odniósł skutku przewidzianego w art. 117 § 2 k.c. (uchylenia się od zaspokojenia roszczenia).

Na wstępie trzeba wskazać, iż tutejszy Sąd w całości podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale 7 sędziów z dnia 9 marca 2017 r., w sprawie o sygn. akt III CZP 69/16 (przywoływanej przez stronę pozwaną, jako jej główny argument za uwzględnieniem zarzutu przedawnienia). Mianowicie, w ww. uchwale stwierdzono, iż roszczenie spółdzielni mieszkaniowej o uzupełnienie przez jej członka wkładu budowlanego jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i przedawnia się z upływem trzech lat (art. 118 k.c.). Jednakże, co warte podkreślenia, nie tylko teza przedmiotowej uchwały, ale również jej uzasadnienie, jednoznacznie wskazuje, że roszczenie spółdzielni mieszkaniowej o zapłatę przez jej członka opłaty na działalność społeczną i oświatowo-kulturalną spółdzielni nie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, a w konsekwencji nie przedawnia się z upływem trzech lat.

Po pierwsze, za zasadnością przyjętego przez tutejszy Sąd stanowiska przemawia sama treść przepisów art. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (dalej jako: u.p.s.), jak również art. 1 u.s.m. oraz art. 4 u.s.m.

Stosownie do art. 1 u.p.s.: 1) spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą (§ 1); 2) spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska (§ 2). Już samo porównanie ww. przepisów jednoznacznie wskazuje, że należy odróżnić działalność gospodarczą spółdzielni od działalności społecznej i oświatowo-kulturalnej spółdzielni na rzecz swoich członków i ich środowiska. Powyższe przepisy znajdują zastosowanie do spółdzielni mieszkaniowej na podstawie art. 1 ust. 7 u.s.m.

Z kolei art. 1 ust. 2 u.s.m. zawiera otwarty katalog przedmiotu działalności spółdzielni mieszkaniowej, jednakże brak wyszczególnienia w przedmiotowym katalogu działalności społecznej, oświatowej i kulturalnej. Powołanie się na taką działalność pojawia się w art. 4 ust. 5 u.s.m., gdzie wskazano, iż członkowie spółdzielni uczestniczą w kosztach związanych z działalnością społeczną, oświatową i kulturalną prowadzoną przez spółdzielnię, jeżeli uchwała walnego zgromadzenia tak stanowi. Jednocześnie analiza art. 4 u.s.m. daje jednoznaczną podstawę do rozróżnienia działalności społecznej, oświatowej i kulturalnej prowadzonej przez spółdzielnię od pozostałej działalności spółdzielni, to jest związanej z: 1) eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni (ust. 1); 2) pokrywaniem kosztów budowy lokali przez członków, poprzez wnoszenie wkładów mieszkaniowych lub budowlanych (ust. 3). Powyższe rozróżnienie zostało wprost wyartykułowane w art. 4 ust. 4 ¹ u.s.m., gdzie wskazano, iż zarząd spółdzielni prowadzi odrębnie dla każdej nieruchomości: 1) ewidencję i rozliczenie przychodów i kosztów, o których mowa w ust. 1-2 i 4; 2) ewidencję i rozliczenie wpływów i wydatków funduszu remontowego, o którym mowa w art. 6 ust. 3; ewidencja i rozliczenie wpływów i wydatków funduszu remontowego na poszczególne nieruchomości powinny uwzględniać wszystkie wpływy i wydatki funduszu remontowego tych nieruchomości. Przepis nie odnosi się do kosztów wyartykułowanych w art. 4 ust. 5 u.s.m.

Analiza treści ww. przepisów świadczy jednoznacznie o rozdzieleniu podstawowej działalności spółdzielni mieszkaniowej (stanowiącej działalność gospodarczą) od działalności społecznej, oświatowej i kulturalnej. Tym samym, działalność społeczna, oświatowa i kulturalna prowadzona przez spółdzielnię mieszkaniową – mając na uwadze zarówno wykładnię językową, jak również funkcjonalną i systemową – nie stanowi działalności gospodarczej.

Po drugie, stanowisko tutejszego Sądu znajduje odzwierciedlenie w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2002 r., w sprawie o sygn. akt III CZP 21/02, gdzie podkreślono, iż działalność określona w art. 1 § 1 u.p.s. (działalność gospodarcza spółdzielni) przeciwstawiona została jedynie działalności społecznej i oświatowo-kulturalnej (art. 1 § 2 u.p.s.), a zatem działalność, która nie może być zakwalifikowana jako działalność społeczna i oświatowo-kulturalna jest - w rozumieniu Prawa spółdzielczego - działalnością gospodarczą, a roszczenia wynikające z takiej działalności są roszczeniami związanymi z jej prowadzeniem.

Po trzecie, analiza uzasadnienia uchwały Sadu Najwyższego 7 sędziów z dnia 9 marca 2017 r., w sprawie o sygn. akt III CZP 69/16 (a nie samo powielanie jej tezy), uzasadnia stanowisko przyjęte przez tutejszy Sąd, ponieważ następujące argumenty podane przez Sąd Najwyższy nie miały miejsca w rozpoznawanej sprawie (kursywą cytaty z ww. uzasadnienia, a po cytacie stanowisko tutejszego Sądu Rejonowego):

1.  „Zawieranie z członkami umów o budowę dla nich lokali mieszkalnych oraz spory powstające na tle tych umów dotyczące uzupełnienia wkładu budowlanego pozostają w bezpośrednim związku z prowadzeniem przez spółdzielnię mieszkaniową działalności gospodarczej, polegającej na zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych członków. Budzi zatem wątpliwości pogląd, że spółdzielnia mieszkaniowa, domagając się od członka uzupełnienia wkładu mieszkaniowego, działa poza zakresem swojej działalności gospodarczej. Dochodzone przez spółdzielnię mieszkaniową roszczenie o uzupełnienie wkładu budowlanego nie wynika ze stosunku członkostwa, lecz ze stosunku kontraktowego od niego pochodnego. Może także przysługiwać wobec osób niebędących członkami spółdzielni, którym w chwili dokonywania rozliczenia przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu (art. 177 u.s.m.)”. – w rozpoznawanej sprawie zgłoszone roszczenie wynikało wprost ze stosunku członkostwa (nie wynikało ze stosunku kontraktowego – czy to pierwotnego czy pochodnego); ponadto w niniejszej sprawie roszczenie powodowej spółdzielni o zapłatę opłaty na działalność społeczną, oświatową i kulturalną z pewnością nie było związane z prowadzeniem przez spółdzielnię mieszkaniową działalności gospodarczej, polegającej na zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych jej członków;

2.  „ Za przyjęciem trzyletniego terminu przedawnienia przemawiają także zasady rozliczania wkładu mieszkaniowego. Obecnie spółdzielnia powinna rozliczyć koszty budowy w terminie sześciu miesięcy od oddania budynku do użytkowania (art. 10 ust. 3 i art. 18 ust. 4 u.s.m.).” – w rozpoznawanej sprawie do zgłoszonego roszczenia ww. przepisy nie miały zastosowania; co więcej nie miały zastosowania jakiekolwiek inne przepisy dotyczące konieczności rozliczenia uiszczonej opłaty na działalność społeczną, oświatową i kulturalną;

3.  „Uznanie, że roszczenie spółdzielni mieszkaniowej wobec członka o uzupełnienie wkładu budowlanego jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej koresponduje z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, iż gmina, realizując zadania o charakterze użyteczności publicznej w zakresie zaspokajania potrzeb mieszkaniowych członków wspólnoty samorządowej, prowadzi działalność gospodarczą (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1992 r., III CZP 134/92, OSNCP 1993, nr 5, poz. 79, z dnia 9 marca 1993 r., III CZP 156/92, OSNCP 1993, nr 9, poz. 152, z dnia 6 sierpnia 1996 r., III CZP 84/96, OSNC 1996, nr 11, poz. 150, i z dnia 11 października 1996 r., III CZP 110/96, OSNC 1997, nr 2, poz. 17). Analogiczne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w odniesieniu do Wojskowej Agencji Mieszkaniowej i prowadzonych w formie spółek towarzystw budownictwa społecznego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2003 r., III CZP 59/03, OSNC 2004, nr 12, poz. 187 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2011 r., II CK 80/11, nie publ.). W przypadku roszczeń spółek handlowych do wspólników w orzecznictwie Sądu Najwyższego również przyjęto, że podlegają one trzyletniemu terminowi przedawnienia, jeżeli pozostają w związku z określonym rodzajem działalności gospodarczej spółki (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2009 r., III CZP 61/09, OSNC 2010, nr 7-8, poz. 99).” - również ta argumentacja, dotycząca utrwalonej linii orzeczniczej, nie znajduje zastosowania w rozpoznawanej sprawie, ponieważ nie odnosi się do roszczeń związanych z działalnością społeczną, oświatową i kulturalną spółdzielni mieszkaniowej.

Po czwarte, stanowisko tutejszego Sądu znajduje potwierdzenie w poglądach doktryny. Zgodnie z tym stanowiskiem1 „spółdzielnia mieszkaniowa może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. Nie jest to działalność gospodarcza (produkcyjna), ale działalność charakterystyczna dla zrzeszeń i stowarzyszeń niegospodarczych. Także ta sfera działalności spółdzielni mieszkaniowej nie generuje nadwyżki bilansowej i ma charakter bezwynikowy […]”.

W konsekwencji, dochodzone roszczenie nie było związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez powodową spółdzielnię mieszkaniową. Opłata na działalność społeczną i oświatowo-kulturalną spółdzielni mieszkaniowej związana jest ściśle ze stosunkiem członkostwa, dotyczy działalności charakterystycznej dla zrzeszeń i stowarzyszeń niegospodarczych, nie generuje nadwyżki bilansowej i ma charakter bezwynikowy. Wskazana opłata dotyczy działalności pomocniczej, fakultatywnej spółdzielni mieszkaniowej (tzw. działalności idealnej i osiągania celów niegospodarczych).

Zważyć trzeba, że zgodnie z kryteriami przyjętymi w orzecznictwie, działalność gospodarcza w rozumieniu art. 118 k.c. powinna (łącznie): 1) mieć zawodowy (stały) charakter; 2) cechować się powtarzalnością podejmowanych działań; 3) być podporządkowana zasadzie racjonalnego gospodarowania oraz wiązać się z uczestnictwem w obrocie gospodarczym ( tak również Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 6 grudnia 1991 r., w sprawie o sygn. akt III CZP 117/91). W konsekwencji, dochodzenie zapłaty takiej opłaty, jak w niniejszej sprawie, nie jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą przez spółdzielnię mieszkaniową, ponieważ żadne z ww. kryteriów nie zostały spełnione.

Mając na uwadze powyższe, sąd orzekł, jak w punkcie 1. sentencji wyroku.

O kosztach procesu sąd rozstrzygnął w punkcie 2. sentencji wyroku. Podstawę orzeczenia stanowił tu art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., zgodnie z którymi strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), a do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Nadto, zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Strona pozwana przegrała niniejszy proces w całości, co skutkuje jej obowiązkiem zwrotu na rzecz strony powodowej poniesionych przez nią kosztów procesu. Powód poniósł w niniejszej sprawie koszty procesu w kwocie 1 117 zł. Na przedmiotową sumę złożyły się następujące kwoty: 1) 200 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu ( art. 13 ust. 1 pkt 3 u.k.s.c. oraz k. 26 i k. 37); 2) 900 zł tytułem wynagrodzenia radcy prawnego ( § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) i 3) 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa ( k. 27). Były to, zdaniem sądu, koszty niezbędne do celowego dochodzenia prawa w rozumieniu art. 98 k.p.c., które podlegały zasądzeniu w całości, z uwzględnieniem treści art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Wobec powyższego, sąd orzekł, jak w sentencji wyroku.

Asesor sądowy D. G.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować;

2.  usprawiedliwiona nieobecność referenta (...) D. G. w dniach: 11.01.2025 r. – 02.02.2025 r. i 08.02.2025 r. – 17.02.2025 r.;

3.  odpis wyroku z dnia 8 listopada 2024 r. wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi strony pozwanej ( k. 100) – bez pouczenia;

4.  proszę dokonać publikacji stosownie do k. 99;

5.  kal. 28 dni.

W., dnia 21 lutego 2025 roku

Asesor sądowy D. G.

1 K. K. (w:) B. L. (red.), Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz. Wyd. 7, W. 2023, system L., art. 1.